China: O crecemento económico e a decadencia social e medioambiental

O extraordinario crecemento do xigante asiático ten un doloroso custo humano, xa que a contaminación cóbrase cada ano 760.000 mortes e provoca estraños tumores e enfermidades.

Desde que, en 1978, o réxime comunista empezou a abrirse ao mundo e á capitalista economía de mercado, o seu extraordinario crecemento sacou da pobreza a 400 millóns de persoas e converteu ao coloso asiático nunha gran fábrica, disputándolle a Alemaña o título de terceira potencia económica mundial e ameazando con desbancar a Estados Unidos en 25 anos.

Pero esta burbulla economica chinesa, que se produciu grazas á abundancia de man de obra barata tivo un alto custo humano e ecolóxico, xa que se alcanzou totalmente a expensas do medioambiente.

Segundo o Banco Mundial, 16 das 20 cidades máis contaminadas do mundo atópanse no coloso oriental, onde o 27 por cento dos seus 341 maiores urbes e 116 millóns de persoas padecen uns niveis de polución no aire moi perigosos, á vez que o 70 por cento dos ríos e lagos están seriamente degradados e 300 millóns de habitantes (de 1.300 millóns) non teñen auga potable.

No último medio século, a emisión de gases contaminantes á atmosfera multiplicouse por nove, destacando como principais axentes nocivos as centrais térmicas de carbón que poboan o país - que fornecen o 70 por cento da electricidade que require o seu desbordado consumo enerxético -, o fume das chemineas que desprenden as cada vez máis numerosas fábricas e os coches que proliferaron pola mellora do nivel de vida. O xigante oriental, onde cada semana se constrúe unha nova central térmica para alimentar o seu crecemento industrial, consome xa máis de 2.700 millóns de toneladas de carbón ao ano.

No ano 2005 foi o primeiro país do mundo emisor de sustancias contaminantes ao liberar á atmosfera 25,49 millóns de toneladas de dióxido de xofre, o que supón un incremento do 27 por cento con respecto a 2000. Como consecuencia, a choiva aceda rega xa un terzo da superficie do país, incluíndo vastas extensións de cultivo, e a 298 áreas urbanas.

Só o 1 por cento dos 560 millóns de chineses que habitan nas cidades respiran un aire considerado seguro pola Unión Europea. Pero este problema non só afecta o xigante asiático, pois a contaminación chega até Corea do Sur, Xapón e mesmo Estados Unidos, alén do Pacífico.

Un dos elementos máis nocivos son as diminutas partículas en suspensión que flotan no aire, que proceden do fino po das obras, os aerosois e o hollín e teñen menos de dez micras de diámetro (PM 10). En Pequín, dita taxa é entre tres e catro veces superior á permitida pola Organización Mundial da Saúde, o que sitúa o aire da cidade ao mesmo nivel que O Cairo.

Outro elemento contaminante, xunto ao ozono, é o coñecido como PM 2.5, que resulta de quéimaa de combustible, é máis daniño para a saúde que o anterior e atópase en concentracións entre un 50 e un 200 por cento por encima dos estándares occidentais.

En total, 760.000 persoas perden a vida anualmente pola contaminación, mentres que un millón de fumadores falecen directamente polo tabaco, 89.000 morren en accidentes de tráfico - a cifra máis alta do mundo - e 4.700 mineiros perecen en sinistros labores nos peligrosísimos pozos de carbón chineses.

Toda esta deterioración ambiental xa se aprecia na industrializada costa chinesa, cuberta constantemente por unha espesa capa de néboa gris que impide que se vexa o sol. Así ocorre en Tianjin, unha megalópolis industrial de 10 millóns de habitantes que se acha a uns 140 quilómetros de Pequín e é o principal porto do norte do país.

Ao redor desta cidade, que alberga 15.000 empresas e 200 grandes multinacionais da talla de Motorola, Toyota, Yamaha e Coca-Cola, atópanse os coñecidos como "pobos do cancro". Entre eles destaca Xiditou, onde nos últimos anos enfermaron 300 dos seus veciños pola contaminación.